Verhalen uit Rikansalla: 'Contract'

Zoals reeds lang vast lag ging hij die middag op pad met een even duidelijk als onvermijdelijk doel voor ogen. Enkel en alleen daarom was hij er immers jaren geleden op uitgestuurd. Toen hij indertijd voor het eerst bezit nam van Geoff Fizzsimons' fysieke omhulsel bleek echter meteen dat de voorbereiding die hij gekregen had, lang niet toereikend was. Geoff's ouders concludeerden met name al vlug dat de plotse veranderingen in hun zoons persoonlijkheid verontrustend veel verder gingen dan opflakkeringen van een tot volle wasdom komende pubertijd, en lieten hem uiteindelijk - als hun laatste, in groeiende wanhoop goedbedoelde redmiddel - langdurig, gedwongen in een psychiatrische instelling opnemen.

Hier wist hij niet wat hem overkwam en had hij de meest miserabele tijd. Zijn enige troost vond hij in het plakkaat dat in de receptiehal was opgehangen waarop te lezen stond dat de bij het surrealisme aanleunende schrijver-kunstenaar Henri Michaux op deze plek in de jaren '50 geassisteerd had bij een experimentele behandeling met hallucinogene medicijnen. Ontelbare avondlijke uren bracht hij op een bezoekersbankje door, turend naar de in brons gegoten, magisch op zijn netvlies dansende letters. Terwijl zijn geest aanvankelijk wild alle kanten op sprong, wist hij zijn gedachten na verloop van tijd te stroomlijnen, en begon zich voorzichtig een baan richting uitgang te openbaren. Hiervoor vond hij hulp in stiekem geraadpleegde vakliteratuur, en bovendien spitste hij elke namiddag steevast scherp zijn oren tijdens de groepssessies; lang genoeg tot hij middels zijn enorme analytische en synthetische potentie gecombineerd met een vanzelfsprekend adaptatievermogen in staat was enkele patronen te isoleren, en hij na verloop van tijd helder hoogte begon te krijgen van de spelregels van het daar gespeelde spel. Toen hij er op een dag uitflapte dat hij op school ook een bitch van de pater was geweest, kwam de deur naar de vrijheid, ondanks de wat ongelukkige formulering, op een kier te staan, en dat was voor hem genoeg opening om het obstakel definitief uit haar hengsels te beuken. Zijn uit de band springende gedrag had immers een oorzaak gevonden, en tijdens zijn psychische herstelperiode wist hij van toen af aan ook steeds de gepaste antwoorden te vinden om het gros der betrokkenen ervan te overtuigen dat alles terug bij het oude was en dat zijn crisis, die slechts een door externe omstandigheden uitgelokt accident de parcours was, definitief tot het verleden zou behoren. Sindsdien zou hij voor de rest van zijn leven de rol van Geoff Fizzsimons met meer overtuiging dan waar de echte Geoff toe in staat zou zijn geweest, invullen. Het ging zo ver dat hij soms zelfs zijn ware afkomst dreigde te vergeten. Deze had hij met het oog op de buitenwereld zo diep moeten wegbergen dat hij vaak zelf de toegang ernaartoe niet automatisch meer vond. Hij wist dat hij om te slagen niet teveel mocht opgaan in de menselijke aard, vermits het gevaar erin bestond dat hij dan volledig werd opgeslokt en met missie en al in het niets zou verdwijnen. Met de precaire ideale balans vinden had hij bij momenten de grootste moeite.

Ook op deze beslissende dag had hij er weer last van. Al van bij het ontwaken moest hij zich beroepen op een enorme mentale inspanning om in de juiste, zuiver rationele geestesgesteldheid te geraken en te blijven tot de hem opgelegde pragmatische finaliteit van zijn bestaan vervuld was en hij de rest van zijn tijd zo aangenaam mogelijk ergens in een uithoek van het universum kon gaan slijten. Vermits hij uit jarenlange ondervinding wist dat muziek en andere kunstvormen één van de grootste bedreigingen vormden voor een mogelijk zelfverlies, zag hij zich genoodzaakt het hoogst aanstekelijke nummer van folkgrungegroep Braca waar hij mee in zijn hoofd zat - nu hij net zijn woning had verlaten en met een vastafgelijnde plaats in gedachten op het van gehaaste drukte wemelende voetpad wandelde - vakkundig naar de achtergrond van zijn gedachten (daar waar dromen geboren worden) te drukken, zodat frontaal enkel een focus op zijn taak overbleef. Doorheen de jaren die tot dit moment hadden geleid, had hij zich erin geoefend bij iedere dagdagelijkse handeling en elke ontwikkelde routine zijn concentratie te allen tijde te behouden om de sluimerende frivoliteit zo min mogelijk de kop te laten opsteken. Ondertussen was hij in de straten van de dichtgebetonneerde stad nog slechts luttele woonblokken van zijn einddoel verwijderd.

Het lood uit zijn benen schuddend beklom hij enige minuten later vanaf het trottoir linksop de stenen treden richting de (door een in de hoogte oprijzend raster aan rechthoekige ramen met spiegelglas omgeven) mechanische draaideur van het jaren 90-kantoorgebouw waar het plan zich zou voltrekken. Met gespeeld zwierige tred stapte hij gezwind in de langzaam meedraaiende koker en bewoog hij aan een gelijkmatige tempo tussen de twee hem insluitende deuren mee tot hij er aan de andere kant weer uit kon. Haast ongemerkt was het rad in de rechtopstaande cylinder waarin hij zich bevond echter beginnen versnellen en dit nam exponentieel toe zodat de tussenschotten binnen korte tijd aan een razend tempo rond begonnen tollen. Omgekeerd evenredig hiermee leek het dan weer dat zijn ledematen verstijfden, en de tijd vertraagde zodat hij zich in de draaikolk bevroren en totaal hulpeloos opgetild en aan een duizelingwekkende snelheid meegedragen voelde worden, en hij zijn omgeving enkel nog kon waarnemen als een voorbijflitsende, constant van samenstelling veranderende kleurmassa. Hij had er geen enkel benul van hoe lang het duurde, maar toen de tredmolen enkel nog door inertie vertragend nadraaide voelde hij zich met vaste grond onder de voeten eindelijk weer in staat normaal in beweging te komen. Op het moment dat het helemaal stilviel gaf de deuropening uit op het interieur van het gebouw. Nog licht gedesoriënteerd trad hij wat aarzelend binnen en kwam hij terecht in een rococo inkomhal van een barokpaleis waar het met verguld stiksel beklede rode tapijt in het midden van een geornamenteerde marmeren trap hem richting bovenverdieping uitnodigde.

Onder hoge, in elkaar vloeiende koepelgewelven waarop fijne tekeningen in met goud- en zilververf afgewerkte pastelkleuren enkele gedetailleerde kernscenes van een nog onbekende ontstaansmythologie weergaven, betrad hij een grote dinerzaal waarin zich een klein leger eenvormig piekfijn uitgedoste butlers en serveuses onpersoonlijk en statig, aan een gelijkmatig tempo in vaste lijnen tussen de in een ingewikkelde geometrische vorm opgestelde tafels met dienbladen heen en weer bewogen. Om de taak die hem opgedragen was naar behoren uit te voeren wist hij dat hij genoodzaakt was eenzelfde deftige onthechting te weerspiegelen. Met een kleine verscherping van de concentratie gelukte hem dit, en beheerst schreed hij volgens de formules van de omgeving, helemaal opgaand in het decor, naar een tafel aan het raam met uitzicht over een in de geelrode gloed van de ondergaande zon badende stad die hij nooit eerder had gezien. Hier zaten Barbara O'Connor en haar zevenjarige zoon Lawrence hem met strak gespannen zenuwen op te wachten. De blik gericht op deze bestemming dacht hij de in een ooghoek vaag opgemerkte, niet conform bewegende vlek makkelijk te kunnen negeren, tot hij plots een gedecideerde hand op zijn schouder voelde. De schok die hij onderging kon niet groter zijn toen hij het hoofd een weinig wendde en recht in de aangenaam verraste gezichten van zijn “ouders” keek. Zijn eerste reactie van oprechte blijdschap wegens vertrouwde herkenning in een vijandige omgeving dreigde in een fractie van een seconde het zorgvuldig gecultiveerde juk te doorbreken. Ze straalden het soort enthousiasme uit dat volledig vloekte met de context en hij mocht zich er niet door laten aansteken. Normaal gezien zou hij gretig meegegaan zijn in hun lak aan decorum (ze hadden immers nimmer last van de vrees of eerbied voor gezag dat de beschaving mensen bijbrengt), en dat vond hij in elke andere omstandigheid grenzeloos bewonderenswaardig. Nu moest hij echter zijn focus in een oogwenk zien te herstellen. Naar het hoe en waarom van hun aanwezigheid had hij volledig het raden, en hij had ook geen tijd hier verder op in te gaan. Verwoed trachtte hij zich te herpakken, en daar slaagde hij ook vrij snel in. Hij verdrong terplekke zijn opkomende schuldgevoel en liet beiden zonder verdere uitleg, ontgoocheld achter. Er stond nu eenmaal een hoger belang dat – zover hij wist - hun bevattingsvermogen ruim overschreed op het spel. Hij kon helaas niet participeren aan hun meest geliefkoosde tijdverdrijf zonder verder doel de gevestigde orde te tarten met onbevreesd tentoongespreide spontaneïteit. Hij kreeg zijn gezicht en lichaamsmotoriek weer in de plooi en vervolgde schijnbaar onverstoord zijn weg.

Het zoveelste kleine barstje in het pantser veronachtzamend, schoof hij aldus, de vibraties van de omgeving opnieuw mimicrerend, bij aan de tafel bij het raam en onderwierp de kleine Lawrence aan een eerste vluchtige inspectie. Met een sombere gremel om de mond en een lege blik in de ogen zat deze kaarsrecht op een met stof beklede stoel, keurig en stijf in een ouderwetse aandoend maatpak gestoken inclusief een op borsthoogte in een met geraffineerd stiksel afgewerkte gilet verdwijnend dasje, de armen over de borst gekruist. Voor hem lag een diagonaal doorgesneden witte boterham met rode confituur op een wit bord met vergulde rand. Het witgouden bestek en een onaangeroerd kristallen glas sinaasappelsap maakten het vreugdeloze tafereel compleet. Vervolgens wendde hij zijn blik naar de moeder die daar voor hem zat met haar bruine haren strak naar achter in een wrong getrokken waardoor de scherpe kaaklijn van haar bleek weggetrokken gezicht zich des te duidelijker aftekende. De donkere, sobere kleuren van haar franjeloze outfit wekten mee de sfeer van een achterafbijeenkomst van een begrafenis op. Zo zag Geoff het totaalplaatje op dat moment echter allerminst. Terwijl hij de gezangen in zijn hoofd weer hoorde opkomen, flitste namelijk in een oogwenk een visioen aan zijn ogen voorbij: Een zorgeloos lachende van levenslust blakende Barbara, wiens luchtige, met elke beweging sierlijk meewapperende, gele jurk de gouden schijn van haar op het strand gebruinde rug accentueerde, bewoog zich frivool in de op gezelligheid mikkende leefruimte van een vakantiehuisje en wenkte hem naar zich toe. Hij kon zich in het droombeeld nog net op tijd beheersen en ervan weerhouden hierop in te gaan, maar, nadat hij middels een uiterste mentale krachttoer de muziek en beelden had kunnen terugdringen, merkte hij wel tot zijn ontsteltenis dat hij zich instinctief, haast dierlijk aangetrokken wist tot de Barbara O'Connor die daar met een misleidend onderkoeld gelaat en een beklemmende angstgreep rond het hart voor hem zat. Met een gevoel alsof dit alles eigenlijk buiten haar omging keek ze zoals iemand naar een wedstrijd kijkt; zich, bevangen door een overweldigend gevoel van irrealiteit, niet langer zeker voelend van haar eigen bestaan; ze wist alleen dat ze getuige was van een niet onaanzienlijk aantal tastbare bewijzen van het ongeziene spel van geweldige machten van buitenaardse oorsprong die haar verstand te boven gingen.

Waar Lawrence het lot na een zinloze strijd aanvaard, emotioneel al eerder gebroken, versuft voor zich uit staarde, gaf de verkrampte trek rond Barbara's mond prijs dat zij nog niet helemaal zover was. Ze had duidelijk moeite haar gezicht in een zakelijke plooi te houden. Zo was in beide kampen de spanning te snijden. Na het stroeve en beknopte uitwisselen van enige in de situatie quasi overbodige etiquetteformaliteiten ontspon zich een ongemakkelijk gesprek. Niemand was gebaat bij al teveel omwegen om tot de kern van de zaak te komen, en droog deelde Geoff na relatief korte tijd mee dat ze wel op de hoogte was van de inhoud van het contract (hierbij klopte hij op de binnenzak van zijn vest) dat haar vader nog voor Lawrence's geboorte had ondertekend, dat deze de tegenprestatie, waar ze uiteraard zelf  ook haar voordeel mee had gedaan, hier reeds voor ontvangen en geïnd had en dat het allemaal, hoewel buiten haar wil om, toch onherroepelijk was. Terwijl beider blikken vervolgens op het kind bleven rusten, biggelde een eenzame, een triest vochtig spoor achterlatende traan zich een weg van Barbara's linkeroog richting mondhoek, en toen Geoff plichtplegerig dacht aan te geven dat hij met haar meeleefde en haar hartverscheurende emoties ten volle begreep, overviel hem plots de overrompelende gedachte dat hij het nog meende ook. Eerst vaag, dan almaar sterker en zich prominenter manifesterend voelde hij vanuit het limbische systeem ergens achteraan in het midden van zijn hoofd een warme gloed opkomen die zich doorheen zijn hele schedel verspreidde en bij uitbreiding zijn hele lichaam. Tegelijk hoorde hij in zijn oren weer de zich dit keer in zijn volle glorie ontplooiende geestesmuziek infaden. Zijn weerstand smolt als sneeuw voor de zon, en hij liet de teugels van zijn strak rationele bewustzijn nu helemaal vieren. In een oogwenk leek de doorheen de jaren steen voor steen opgebouwde barrière tot op de grond afgebroken. Het hek was nu volledig van de dam; zijn ontelbare gedachten krioelden hectisch in een rusteloze wirwar van de meest diverse hersenspinsels, en miljoenen indrukken vochten samen voor een plaatsje op de voorgrond. Hij liet een oerschreeuw ontsnappen, en in hevige schokgolven huilde en lachte hij tegelijkertijd. In een bevrijdende vreugde-explosie liet hij de muziek nu luidop door zijn hoofd schallen. Hij trachtte wel zo snel mogelijk zijn wild in caleidoscopische fragmenten uiteengespatte tegenwoordigheid van geest bij elkaar te rapen. Deze had hij immers nog nodig om de hele episode tot een bevredigend einde te brengen door veilig en wel van deze verdoemde plek vandaan te geraken. Nog niet helemaal terug bij zijn positieven, maar genoeg om in actie te schieten spoorde hij vervolgens met een brede glimlach zijn tafelgenoten aan er meteen vandoor te gaan. Waar hij verondersteld was enkel met Lawrence te vertrekken en een volledig gebroken Barbara achter te laten, wandelde hij even later, nog voor dezen ten gronde doorkregen wat er nu precies aan het gebeuren was, met beiden aan de hand met frisse tred en opgewekt gemoed, wel nog natrillend van de adrenaline, de deur uit. En vanaf toen vormden ze een ka-tet.

Onder hun drieën verlieten ze vervuld van een onwerkelijke opluchting die weliswaar nog niet helemaal terecht aanvoelde, het gebouw en kwamen weer in de stad terecht. Nu luidkeels 'The Edge of Tomorrow' van Braca zingend, stampten ze de lichtvoetig opzwepende beat er strak met hun voeten bij en leken de postcathartische accordeonklanken vanuit de zijstraten rustgevend aangewaaid te komen. De maan stond al hoog aan de hemel. Ze onttrokken zich vrolijk en gezwind aan de van nachtelijke bedrijvigheid gonzende centrumsteegjes en slenterden hierna langzamer, met gulzige teugen zo veel mogelijk verfrissende indrukken van de heldere nacht in zich opnemend, langs lanen en boulevards naar Barbara's appartement. Ze voelden zich voller van leven dan ze ooit voor werkelijkheid hadden gehouden. Eens aangekomen vielen ze met Lawrence tussen zich in, bovenop de dekens van het kingsize bed door decompressie quasi onmiddellijk in een diepe slaap waartijdens Barbara's onderbewuste de te verwerken gebeurtenissen nog eens tot leven wekte en in een leefbare vorm kneedde. En toen ze de volgende dag, laat in de middag, wakker werd was het geen droom meer, maar iets dat ze heel lang geleden had beleefd doch vergeten was geraakt: het was de openbaring van wat zij aan zichzelf niet bekennen durfde... dat er nog een ander leven bestond, een wilder, een ontemmelijker, één dat niet te zeggen was in een woord of drie... of als het wel te zeggen was, waar ze toch niet aan beginnen dierf...

Ze kwam behoedzaam uit bed en zette de ramen wagenwijd open zodat de warme, naar seringen geurende lentelucht het hele appartement kon vullen. Ze voelde zich plots geweldig gedehydrateerd en ging in de keuken met grote, nauwelijks verzadigende slokken meer dan een halve gekoelde fles appelsiensap leegdrinken. Hierna zette ze een kop inktzwarte koffie die ze in de slaapkamer, in rustige overpeinzing naar het slapende duo op bed starend, met kleine teugjes opslurpte. Onderwijl kwam ze tot het inzicht dat hun ka-tet nog niet volledig was, en zonder duidelijk aanwijsbare reden vreesde ze dat zich dat misschien ook nooit zou voltrekken.